geschreven door Paul Paris voor het Noordhollands Landschap
Lunetten
Tussen de duinen bij Wijk aan zee en de lager gelegen polders van het wijkermeer, lag ooit een grote linie van verdedigingswerken.
In de Napoleonistische tijd werd in het noordelijke deel van Beverwijk een linie van 26 aarden verdedigingswerken of lunetten aangelegd. Ze zijn door verstedelijking en bollenakkers grotendeels verdwenen. Aan weerskanten van de Plesmanweg ligt als laatste restant van de linie nog een vijftal lunetten in min of meer ernstige staat van verval.
4 zijn er door Staatsbosbeheer in erfpacht gegeven aan het Noordhollandse Landschap. Vanaf de Plesmanweg lijken het wel geluidswallen, maar vanuit de lucht zien ze er duidelijker uit.
Een waterlinie was niet mogelijk dus werd het een “droge”linie.
De glorietijd gaat terug naar de 19e eeuw. De Franse tijd. In 1799 werd bij Beverwijk fel gevochten met Russische en Engelse legereenheden. De Fransen wilde herhaling voorkomen en dus werd er een linie aangelegd ter bescherming van Amsterdam en zou aansluiten op de waterlinie. Tussen Wijk aan Zee en Wijkermeer kon geen waterlinie komen omdat achter de duinen het maaiveld boven NAP lag. Daarom moest hier een linie “op het droge” komen.
Men koos voor een boogvormige rij van totaal 26 lunetten. In feite een dubbele rij. De voorste (noordelijkse) compleet met flank en gracht. De binnenste kleiner zonder flanken en gracht. Het water voor de grachten werd verkregen door omleiding en rechttrekken van duinbeekjes (rellen). Die vanaf de duinen naar de lager gelegen polders stromen.
De lunetten werden in 1800 voltooid maar hebben feitelijk nooit gefunctioneerd. Er kwam geen gevaar meer uit het Noorden. De lunetten kwamen in verval. De Duitse bezetter maakte nog gebruik van de linie. In de meeste lunetten werden vogelpootvormige loopgraven gegraven. Na de 2e wereldoorlog verliep het verval sneller. De meeste zijn afgegraven en letterlijk weggeschoven door intensieve tuinbouw.
De lunetten 11 en 13 zijn het best bewaard gebleven. Vooral nr. 11 is het minst aangetast. Bijzonder is dat vlak langs de lunet een rechtgetrokken duinbeek of rel stroomt.
Nummer 13 is in slechte staat en praktisch uitgehold door een bollenveld. Ook de gracht is onherkenbaar.
Bijzonder is de lage obelisk op lunet nr.14. Deze obelisk stond oorspronkelijk op lunet 15 (thans verdwenen onder de begraafplaats) en herinnert aan de voltooiing van de linie van Beverwijk. Op de obelisk staat de latijnse spreuk:
“ Si vis pacem, para bellum”
(Zo u vrede wilt, wees dan op de oorlog voorbereid)
